środa, 31 stycznia 2018

ODRA



ODRA- groźna choroba powraca

W ostatnich latach na całym świecie zwiększa się liczba osób mających poważne zastrzeżenia do celowości i bezpieczeństwa szczepień. Obawa przed szczepionką bywa większa niż przed samym zachorowaniem i ewentualnymi powikłaniami. Dla niektórych osób szczepienie przestaje być ratunkiem przed poważnymi, zagrażającymi życiu chorobami, a staje się złem koniecznym. Antyszczepionkowe nastawienie opiekunów może doprowadzić do powrotu groźnych chorób, które od czasu rozpowszechnienia się szczepień występowały niezwykle rzadko.
Przykładem takiej choroby jest odra.




Odra jest wirusową chorobą wieku dziecięcego, ale może dotykać również dorosłych. Typowo przebiega z wysypką i wysoką gorączką.

Do szerzenia się zakażenia dochodzi drogą kropelkowa oraz przez kontakt z zakaźnymi wydzielinami rozprzestrzenianymi przez chorych podczas kaszlu i kichania.

Okres wylęgania wynosi około 10 dni, a charakterystyczna wysypka pojawia się po około 2 tygodniach od kontaktu z osoba zakażoną. Chory na odrę zakaża osoby z otoczenia od 5 dni przed pojawieniem się wysypki do 3 dni po jej wystąpieniu.

Czy wiesz, że..? Odra jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób wirusowych! 
Po kontakcie z chorym zachoruje ponad 90% osób nieszczepionych. Jedna chora osoba zakaża średnio osiemnaście następnychNajbardziej narażone na odrę i powikłania po niej, w tym również zgon, są nieuodpornione dzieci. Każda osoba, która nie była szczepiona lub nie przechodziła odry może ulec zakażeniu. Na szczęście po zachorowaniu pozostaje trwała odporność, a więc na odrę można chorować tylko raz.

Jak rozpoznać rozwijającą się chorobę?

Objawy przepowiadające chorobę, tzw. objawy zwiastunowe trwają zazwyczaj kilka dni przed pojawieniem się wysypki.




Objawy zwiastunowe:

- wysoka gorączka, nawet do 40°C
- suchy kaszel (może się utrzymywać 1–2 tygodnie)
- nasilony nieżyt nosa 
- zapalenie spojówek z towarzyszącym obrzękiem powiek, światłowstręt

u młodszych dzieci możliwe są też wymioty i biegunka

- plamki Koplika czyli szarobiaławe plamki otoczone czerwoną obwódką znajdujące się na błonie śluzowej policzków w pobliżu zębów przedtrzonowych. Pojawiają się 1–2 dni przed wystąpieniem wysypki, a utrzymują się do 1–2 dni po jej wystąpieniu. Jest to objaw charakterystyczny dla odry, ale jego nieobecność nie oznacza braku choroby.



Wysypka o charakterze plamisto grudkowym

Charakterystyczna wysypka występuje u prawie wszystkich chorych. Niewielkie ciemnoczerwone/ fioletowe plamki i grudki z tendencją do zlewania się, zwykle pojawiają się najpierw na głowie (na czole, poniżej linii włosów i za uszami), a następnie stopniowo schodzą na  twarz, szyję, tułów i kończyny. Osutka blednie i zanika po kilku dniach, w takiej samej kolejności, w jakiej się pojawiła, pozostawiając brunatne przebarwienia i delikatne złuszczanie naskórka. Wysypka nie obejmuje skóry owłosionej głowy.






Leczenie

Postępowanie w przypadku osoby chorej na odrę obejmuje leczenie wyłącznie objawowe. Zalecane jest:
ü  stosowanie leków przeciwgorączkowych w razie gorączki
ü  odpoczynek
ü  przebywanie w zaciemnionym pomieszczeniu (ze względu światłowstręt)
ü  prawidłowe nawodnienie i odżywianie
ü  suplementacja witaminy A w razie niedożywienia



Wskazana jest izolacja od innych, zwłaszcza nieszczepionych osób, w celu uniknięcia rozprzestrzenienia zarażenia.

Antybiotyki stosuje się tylko i wyłącznie w przypadku powikłań bakteryjnych.
Na ciężki przebieg choroby i powikłania narażone są źle odżywione małe dzieci, szczególnie te z niedoborami witaminy A oraz osoby z niedoborami odporności.

Możliwe powikłania odry:
- zapalenie ucha środkowego (najczęściej), płuc, mózgu i mięśnia sercowego, drgawki
- wtórne zakażenia bakteryjne
- najgroźniejszym powikłaniem jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE) – rzadkie, śmiertelne, postępujące zaburzenie neurodegeneracyjne. Rozwija się na ogół dopiero kilka lub nawet kilkanaście lat po zachorowaniu na odrę.


Zapobieganie

Najskuteczniejszą ochroną przed chorobami zakaźnymi i ich powikłaniami są szczepienia ochronne. Warto pamiętać, że wysoka wyszczepialność w społeczeństwie chroni przed chorobą na zasadzie odporności zbiorowej (tzw. „kokonu”) tych, którzy nie mogą być zaszczepieni np. niemowlęta.




Szczepionka przeciw odrze występuje pod postacią szczepionki skojarzonej przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR measles-mumps-rubella). W Polsce i większości innych krajów szczepienie to jest obowiązkowe. Pierwszą dawkę szczepionki podaje się w 13. miesiącu życia, a dawkę przypominającą w 10. roku życia. Szczepionka na odrę jest bezpieczna i skuteczna w zapobieganiu zachorowaniom. Daje długotrwałą ochronę poszczepienną. Jej skuteczność sięga 95% po podaniu jednej dawki u dziecka w wieku ≥12 miesięcy i 99% po podaniu dwóch dawek. Szczepionka na odrę zawiera żywe, osłabione wirusy, ale nie mogą one wywołać choroby ani zakazić osób postronnych.
Należy podkreślić też fakt, że związek szczepionek z występowaniem autyzmu został wykluczony!

Czy wiesz, że..? Co może zrobić osoba nieszczepiona po kontakcie z osobą chorą na odrę.

Uniknięcie zachorowania jest możliwe. Należy jak najszybciej udać się do lekarza i zapytać o szczepienie poekspozycyjne. Podanie szczepionki w ciągu 72 godzin od kontaktu z chorym może uchronić przed zachorowaniem. Osobom, które mają przeciwskazania do szczepienia należy podać immunoglobulinę. Przyjęcie immunoglobuliny w ciągu 6 dni po kontakcie z chorym na odrę może zapobiec zachorowaniu lub złagodzić przebieg choroby.




Przed wprowadzeniem szczepień, na odrę w Polsce chorowały dziesiątki tysięcy osób rocznie. Po wynalezieniu szczepionki, choroba praktycznie przestała występować na terenie naszego kraju. Mimo wzrostu zachorowań na tę chorobę w Europie, Polska jest krajem o niskim współczynniku zachorowań. I niech tak zostanie. Nie dopuśćmy do powrotu choroby, która w krajach rozwijających się jest jedną z głównych przyczyn zgonów małych dzieci. Pamiętajmy, że dopiero zaszczepienie  95% populacji zapewnia przerwanie transmisji wirusa odry, dlatego zmniejszanie się odsetka zaszczepionych przeciwko odrze dzieci jest główną przyczyną zwiększania się liczby zachorowań.

lek. Magdalena Chojnowska

Bibilografia:
- Interna Szczeklika – Podręcznik chorób wewnętrznych 2013
- https://gis.gov.pl/zdrowie/choroby-zakazne/289-odra
- https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/89754,zapobieganie-zachorowaniom-na-odre-swinke-i-rozyczke-oraz-profilaktyka-zespolu-rozyczki-wrodzonej-zalecenia-acip
- https://www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci/161726,who-odra-atakuje-europe-polska-na-cenzurowanym




2 komentarze:

  1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  2. Faktycznie w ostatnim czasie możemy zauważyć wzrost zachorowań na tą chorobę. Jednak aby dobrze ją zdiagnozować musimy wiedzieć, jakie są objawy odry https://apteline.pl/artykuly/jakie-sa-objawy-odry-i-jak-sie-przed-nia-chronic/ oraz o tym jak się skutecznie przed nią chronić. W innym przypadku choroba ta nawet może być śmiertelna.

    OdpowiedzUsuń