ODRA- groźna
choroba powraca
W ostatnich
latach na całym świecie zwiększa się liczba osób mających poważne zastrzeżenia
do celowości i bezpieczeństwa szczepień. Obawa przed szczepionką bywa większa
niż przed samym zachorowaniem i ewentualnymi powikłaniami. Dla niektórych osób
szczepienie przestaje być ratunkiem przed poważnymi, zagrażającymi życiu
chorobami, a staje się złem koniecznym. Antyszczepionkowe nastawienie opiekunów
może doprowadzić do powrotu groźnych chorób, które od czasu rozpowszechnienia
się szczepień występowały niezwykle rzadko.
Odra jest wirusową chorobą wieku dziecięcego, ale może dotykać również dorosłych. Typowo przebiega z wysypką i wysoką gorączką.
Do szerzenia
się zakażenia dochodzi drogą
kropelkowa oraz przez kontakt z zakaźnymi wydzielinami rozprzestrzenianymi przez chorych podczas
kaszlu i kichania.
Okres
wylęgania wynosi
około 10 dni, a charakterystyczna
wysypka pojawia się po około 2 tygodniach od kontaktu z osoba zakażoną. Chory na odrę zakaża osoby z otoczenia od 5 dni przed
pojawieniem się wysypki do 3 dni po jej wystąpieniu.
Czy
wiesz, że..? Odra jest
jedną z najbardziej zaraźliwych chorób wirusowych!
Po
kontakcie z chorym zachoruje ponad 90% osób nieszczepionych. Jedna
chora osoba zakaża średnio osiemnaście następnych. Najbardziej
narażone na odrę i powikłania po niej, w tym również zgon, są nieuodpornione
dzieci. Każda osoba, która nie była szczepiona lub nie przechodziła odry może
ulec zakażeniu. Na szczęście po
zachorowaniu pozostaje trwała odporność, a więc na odrę można chorować tylko
raz.
Jak rozpoznać rozwijającą się
chorobę?
Objawy
przepowiadające chorobę, tzw. objawy zwiastunowe trwają zazwyczaj kilka dni
przed pojawieniem się wysypki.
Objawy zwiastunowe:
- wysoka gorączka, nawet do 40°C
- suchy kaszel (może się utrzymywać 1–2 tygodnie)
- nasilony nieżyt nosa
- zapalenie spojówek z towarzyszącym obrzękiem powiek, światłowstręt
- u młodszych dzieci możliwe są też wymioty i biegunka
- plamki Koplika czyli szarobiaławe plamki otoczone czerwoną obwódką znajdujące się na błonie
śluzowej policzków w pobliżu zębów przedtrzonowych. Pojawiają się 1–2 dni
przed wystąpieniem wysypki, a utrzymują się do 1–2 dni po jej wystąpieniu.
Jest to objaw charakterystyczny dla odry, ale jego nieobecność nie oznacza braku
choroby.
Wysypka o
charakterze plamisto grudkowym
Charakterystyczna wysypka występuje u prawie wszystkich chorych. Niewielkie ciemnoczerwone/ fioletowe plamki i grudki z tendencją do zlewania się, zwykle pojawiają się najpierw na głowie (na czole, poniżej linii włosów i za uszami), a następnie stopniowo schodzą na twarz, szyję, tułów i kończyny. Osutka blednie i zanika po kilku dniach, w takiej samej kolejności, w jakiej się pojawiła, pozostawiając brunatne przebarwienia i delikatne złuszczanie naskórka. Wysypka nie obejmuje skóry owłosionej głowy.
Charakterystyczna wysypka występuje u prawie wszystkich chorych. Niewielkie ciemnoczerwone/ fioletowe plamki i grudki z tendencją do zlewania się, zwykle pojawiają się najpierw na głowie (na czole, poniżej linii włosów i za uszami), a następnie stopniowo schodzą na twarz, szyję, tułów i kończyny. Osutka blednie i zanika po kilku dniach, w takiej samej kolejności, w jakiej się pojawiła, pozostawiając brunatne przebarwienia i delikatne złuszczanie naskórka. Wysypka nie obejmuje skóry owłosionej głowy.
Leczenie
Postępowanie
w przypadku osoby chorej na odrę obejmuje leczenie wyłącznie objawowe. Zalecane
jest:
ü stosowanie leków przeciwgorączkowych
w razie gorączki
ü odpoczynek
ü przebywanie w zaciemnionym
pomieszczeniu (ze względu światłowstręt)
ü prawidłowe nawodnienie
i odżywianie
ü suplementacja witaminy A w razie
niedożywienia
Wskazana jest izolacja od innych,
zwłaszcza nieszczepionych osób, w celu uniknięcia rozprzestrzenienia zarażenia.
Antybiotyki
stosuje się tylko i wyłącznie w przypadku powikłań bakteryjnych.
Na ciężki
przebieg choroby i powikłania narażone są źle odżywione małe dzieci, szczególnie
te z niedoborami witaminy A oraz osoby z niedoborami odporności.
Możliwe powikłania odry:
- zapalenie
ucha środkowego (najczęściej), płuc, mózgu i mięśnia sercowego, drgawki
- wtórne
zakażenia bakteryjne
- najgroźniejszym
powikłaniem jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE) – rzadkie, śmiertelne,
postępujące zaburzenie neurodegeneracyjne. Rozwija się na ogół dopiero kilka
lub nawet kilkanaście lat po zachorowaniu na odrę.
Zapobieganie
Najskuteczniejszą ochroną przed
chorobami zakaźnymi i ich powikłaniami są szczepienia ochronne. Warto pamiętać, że wysoka
wyszczepialność w społeczeństwie chroni przed chorobą na zasadzie odporności
zbiorowej (tzw. „kokonu”) tych, którzy nie mogą być zaszczepieni np. niemowlęta.
Szczepionka przeciw odrze występuje pod postacią szczepionki skojarzonej przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR measles-mumps-rubella). W Polsce i większości innych krajów szczepienie to jest obowiązkowe. Pierwszą dawkę szczepionki podaje się w 13. miesiącu życia, a dawkę przypominającą w 10. roku życia. Szczepionka na odrę jest bezpieczna i skuteczna w zapobieganiu zachorowaniom. Daje długotrwałą ochronę poszczepienną. Jej skuteczność sięga 95% po podaniu jednej dawki u dziecka w wieku ≥12 miesięcy i 99% po podaniu dwóch dawek. Szczepionka na odrę zawiera żywe, osłabione wirusy, ale nie mogą one wywołać choroby ani zakazić osób postronnych.
Należy
podkreślić też fakt, że związek szczepionek
z występowaniem autyzmu został wykluczony!
Czy wiesz, że..? Co może zrobić osoba nieszczepiona po
kontakcie z osobą chorą na odrę.
Uniknięcie
zachorowania jest możliwe. Należy jak najszybciej udać się do lekarza i zapytać
o szczepienie poekspozycyjne. Podanie szczepionki w ciągu 72 godzin od
kontaktu z chorym może uchronić przed zachorowaniem. Osobom, które mają przeciwskazania do szczepienia
należy podać immunoglobulinę. Przyjęcie immunoglobuliny w ciągu 6 dni po
kontakcie z chorym na odrę może zapobiec zachorowaniu lub złagodzić przebieg
choroby.
Przed wprowadzeniem szczepień, na odrę w Polsce chorowały dziesiątki
tysięcy osób rocznie. Po wynalezieniu szczepionki, choroba praktycznie
przestała występować na terenie naszego kraju. Mimo wzrostu zachorowań na tę
chorobę w Europie, Polska jest krajem o niskim współczynniku zachorowań. I
niech tak zostanie. Nie dopuśćmy do powrotu choroby, która w krajach
rozwijających się jest jedną z głównych przyczyn zgonów małych dzieci. Pamiętajmy, że dopiero zaszczepienie 95% populacji zapewnia przerwanie
transmisji wirusa odry, dlatego zmniejszanie się odsetka zaszczepionych
przeciwko odrze dzieci jest główną przyczyną zwiększania się liczby zachorowań.
lek. Magdalena Chojnowska
lek. Magdalena Chojnowska
Bibilografia:
- Interna Szczeklika – Podręcznik chorób wewnętrznych 2013
- https://gis.gov.pl/zdrowie/choroby-zakazne/289-odra
- https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/89754,zapobieganie-zachorowaniom-na-odre-swinke-i-rozyczke-oraz-profilaktyka-zespolu-rozyczki-wrodzonej-zalecenia-acip
- https://www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci/161726,who-odra-atakuje-europe-polska-na-cenzurowanym
Ten komentarz został usunięty przez autora.
OdpowiedzUsuńFaktycznie w ostatnim czasie możemy zauważyć wzrost zachorowań na tą chorobę. Jednak aby dobrze ją zdiagnozować musimy wiedzieć, jakie są objawy odry https://apteline.pl/artykuly/jakie-sa-objawy-odry-i-jak-sie-przed-nia-chronic/ oraz o tym jak się skutecznie przed nią chronić. W innym przypadku choroba ta nawet może być śmiertelna.
OdpowiedzUsuń