środa, 15 listopada 2017

Nadwaga i otyłość u dzieci



Nadwaga i otyłość u dzieci

Problem nadwagi i otyłości dotyczy coraz większej liczby dzieci i młodzieży. Według badań HBSC (Health Behaviour School-aged Children) przeprowadzonych w roku szkolnym 2013-2014 -  nadwaga lub otyłość występują u co siódmego polskiego dziecka w wieku 11-15 lat. Problem dotyczy nie tylko nastolatków, ale także młodszych dzieci. U 1/3  dzieci do 3 roku życia stwierdza się nieprawidłową masą ciała.  Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu, ale przede wszystkim zdrowia. Co robić by dziecko utrzymywało właściwą masę ciała? Jak pozbyć się dodatkowych kilogramów u dziecka, które waży już za dużo?



Co wpływa na wystąpienie otyłości?

·         Predyspozycje genetyczne.

·         Nieprawidłowe wzorce dotyczące odżywiania i aktywności fizycznej.
 Z badań wynika, że 70% dzieci, których oboje rodzice są otyli, również jest otyłe.

·         Prawidłowe żywienie kobiety w czasie ciąży.
 Zapewnia właściwy przyrost masy ciała i optymalne odżywienie dziecka.

·         Karmienie piersią.
 Zapobiega przekarmieniu – dziecko przyjmuje dokładnie tyle pokarmu, ile potrzeba, by zaspokoić  głód.

·         Odpowiednie rozszerzanie diety niemowlęcia.
 To rodzic/opiekun powinien decydować o tym, co dziecko zje, a także o tym kiedy  i w jaki sposób jedzenie będzie podane, dziecko natomiast decyduje czy i jak dużo zje.



Nadwaga czy już otyłość?












Nadwaga to zaburzenie, w którym wartość wskaźnika BMI jest równa lub większa od 85 centyla (≥85c), ale poniżej 95 centyl (<95c).

Otyłość rozpoznajemy, gdy wartość wskaźnika BMI jest równa lub większa od 95 centyla (≥95c).

Należy pamiętać, że nadwaga czy otyłość mogą być objawem choroby, a nie tylko skutkiem błędów żywieniowych lub braku aktywności fizycznej. Zatem po rozpoznaniu nadwagi lub otyłości i wykonaniu podstawowych badań, pediatra może sam podjąć leczenie dziecka lub w zależności od potrzeby skierować dziecko do poradni chorób metabolicznych, poradni endokrynologicznej lub ośrodka zajmującego się kompleksowym leczeniem otyłości.



Pulchne dziecko ≠ zdrowe dziecko

Otyłe dziecko = otyły dorosły


Jak pokazuje statystyka dziecko z nadwagą między 6. a 9. rokiem życia jest  10-krotnie bardziej narażone na otyłość w dorosłym życiu. U dziecka z nadwagą między 10. a 14. rokiem życia ryzyko otyłości jest aż 28-krotnie większe. Blisko 80% otyłych nastolatków pozostanie przez resztę życia otyłymi dorosłymi.

Konsekwencje otyłości:

Utrzymująca się otyłość  w dzieciństwie predysponuje do rozwinięcia się wielu chorób w wieku dorosłym. Co gorsza nieprawidłowości  mogą pojawić się już w okresie dziecięcym.

Schorzeniami związanymi z otyłością są:
- zaburzenia gospodarki lipidowej
- zaburzenia gospodarki węglowodanowej: cukrzycą typu 2, insulinooporność
- nadciśnienie tętnicze
- stłuszczenie wątroby
- zespół policystycznych jajników
- bezdech senny
- zaburzenia kostno-stawowe związane z przeciążeniem kości i mięśni
- zaburzenia emocjonalne
- większa predyspozycja do chorób nowotworowych w wieku dorosłym


Po pierwsze PROFILAKTYKA

Zdrowy tryb życia, zrównoważona dieta oraz aktywne spędzanie wolnego czasu w dużym stopniu chronią przed nadwagą i otyłością. Racjonalna dieta dziecka jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, natomiast codzienna aktywność fizyczna wpływa korzystnie nie tylko na sylwetkę, ale także ma rozwój psychofizyczny dziecka.



Jeśli problem nadmiernej masy ciała pojawił się już u Twojego dziecka, koniecznie skonsultuj się z lekarzem oraz dietetykiem.  Razem ze specjalistami łatwiej będzie zaplanować skuteczny plan działania.

Leczenie

Podstawą leczenia otyłości u dzieci i młodzieży jest  ZMIANA STYLU ŻYCIA:

- Zmiana sposobu żywienia całej rodziny.

- Zwiększenia aktywności fizycznej całej rodziny.

Niezbędnym elementem terapii jest też wsparcia psychiczne dla dziecka.


Jak powinna wyglądać DIETA?

- Zadbaj o regularność posiłków.
Najlepiej spożywać pięć posiłków w ciągu dnia o regularnych porach (co 34 godziny). Przynajmniej część posiłków dziecko powinno spożywać wspólnie z rodzicami.

- Cała rodzina powinna mieć takie samo menu.

- Warto podawać posiłki na małych talerzach, w mniejszych porcjach. Należy unikać dokładek.

- Daj dziecku wybór, uwzględnij jego preferencje smakowe. Zaangażuj dziecko do wspólnego przygotowania posiłków, niech wie, że ma wpływ na to co je.



- Nie zmuszaj dziecka do jedzenia.  

- Nie pozwalaj na jedzenie przed telewizorem ani przy komputerze. Nie używaj jedzenia (zwłaszcza słodyczy) jako nagrody.

- Posiłki powinny być urozmaicone, smaczne i odpowiednio zbilansowane- tylko wtedy dziecko otrzyma wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Dania powinny zawierać łatwostrawne białko, węglowodany złożone (występujące w towarzystwie naturalnego błonnika – pochodzące z jarzyn, owoców ze skórką, pełnego ziarna, otrąb) i właściwą ilość odpowiednich tłuszczy.



- Tłuszcze są niezbędne do rozwoju dziecka, dlatego nie wolno ich całkowicie wykluczyć z diety, lecz zadbać o ich odpowiednią ilość i rodzaj. Polecane są produkty zawierające w przewadze korzystne dla zdrowia wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ich źródłem może być chude mięso, ryby, jaja, pełny nabiał, masło, orzechy, oleje roślinne np. olej rzepakowy czy oliwa z oliwek.

- Dziecko powinno spożywać ok. 500 gramów warzyw i 200300 gramów owoców dziennie.

- Mięso, drób i ryby można piec w folii i w naczyniu żaroodpornym, przygotowywać na parze lub gotować w wodzie i dusić. Powinno się unikać potraw smażonych! Niewskazane jest używanie panierek, smażenie na głębokim oleju oraz dodawanie tłustych sosów z mąki i śmietany.



- Główne źródło płynów w diecie powinna stanowić dobra gatunkowo woda niegazowana, źródlana lub mineralna niskosodowa (<20 mg jonów sodu/litr). Słodkie napoje oraz wody smakowe powinny zostać  całkowicie wyeliminowane z diety otyłego dziecka. Dopuszczalne są soki owocowe (bez dodatku cukru, najlepiej świeżo wyciskane) jednak nie więcej niż w ilości jednej szklanki dziennie, natomiast soki warzywne można podawać w ilości 1–2 szklanek dziennie.


A co ze słodyczami?



Jeśli Twoje dziecko nie potrafi zrezygnować ze słodkiego smaku, ustal jeden dzień w tygodniu, w którym będzie mogło zjeść ściśle określoną ilość słodyczy. Pamiętaj, że powinny być to tak zwane zdrowe słodycze czyli na przykład suszone owoce, pestki słonecznika, świeżo wyciskany sok z owoców lub warzyw, sałatka owocowa czy jogurt naturalny z owocami i bakaliami.



W trudnym  procesie zmiany nawyków żywieniowych rodziny pomocna będzie z pewnością wizyta u dietetyka, który udzieli cennych wskazówek jak skutecznie postępować. Przed wizytą u specjalisty warto spisać kilkudniowy jadłospis dziecka uwzględniający godziny posiłków, rodzaj, skład i ilość pokarmu oraz ilość i rodzaj wypijanych napojów. Dzięki temu łatwiej będzie ustalić jaka jest dokładnie dieta dziecka i jakich zmian wymaga.


Jak wynika z badań 75% dzieci nie jest wystarczająco aktywnych fizycznie i zalicza się w związku z tym do grupy ryzyka nieprawidłowego rozwoju lub pogorszenia stanu zdrowia.


Jak sprawić, by dziecko było bardziej AKTYWNE FIZYCZNIE?

- Zaplanuj aktywne spędzanie wolnego czasu dla całej rodziny. Zamiast weekendowego wyjścia do kina czy galerii handlowej wybierzcie się na spacer do parku albo na wycieczkę rowerową, a gdy pogoda nie sprzyja możesz zabrać bliskich na basen albo do parku trampolin. Jeśli mamy odpowiednie warunki, może warto zastanowić się nad przygarnięciem psa, który będzie motywował wszystkich domowników do wyjścia na dwór?



- Zapisz dziecko na pozalekcyjne zajęcia sportowe. Pozwól dziecku wybrać dyscyplinę sportową zgodnie z jego upodobaniami. Zajęcia muszą sprawiać dziecku przyjemność i być przez nie akceptowane. Nie należy zmuszać dziecka do dyscyplin, których nie lubi, nawet jeśli teoretycznie są bardziej skuteczne w walce z otyłością.



- Krok po kroku. Zmiany wymagają czasu. Twoje dziecko nie musi od razu stać się mistrzem olimipijskim w wybranej dziedzinie sportu. Na początek sukcesem może  być na przykład pokonanie dystansu z domu do szkoły spacerem lub na rowerze, zamiast korzystania z komunikacji miejskiej.



- Ogranicz dziecku czasu spędzany przed telewizorem i komputerem. Wprowadź jasne reguły określające kiedy i ile czasu  może korzystać z tych urządzeń.



Pamiętaj o tym, że niezwykle ważna jest  systematyczna aktywność ruchowa. Tylko wysiłek podejmowany regularnie może być skuteczny w pozbyciu się dodatkowych kilogramów. Ćwiczenia powinny być wszechstronne, angażować różne grupy mięśni. Zaleca się długi czas aktywności ruchowej przy niezbyt wysokiej intensywności.  Rodzaj wysiłku powinien być odpowiedni dla wieku i dobrany po konsultacji ze specjalistą.

Wsparcie

Proces walki z otyłością jest długotrwały, efekty nie pojawiają z dnia na dzień. Dużą rolę w procesie odchudzania dziecka odgrywa wsparcie rodziców/opiekunów.  Należy motywować do zmian, doceniać nawet małe postępy.  Nie wolno  krytykować  czy wyśmiewać dziecka.






Otyłość i nadwaga dzieci i młodzieży jest coraz większym problemem w dzisiejszym społeczeństwie. Nie tylko w krajach anglosaskich, gdzie króluje fast food, ale także i u nas w Polsce.  Zbędne kilogramy u dzieci wiążą się z licznymi negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi w przyszłości, dlatego utrzymywanie właściwiej masy ciała jest niezwykle ważne. Choć czasem trudna, zmiana dotychczasowego stylu życia: wprowadzenie zdrowej diety i zwiększenie aktywności fizycznej u całej rodziny jest kluczem do sukcesu w walce z otyłością.




Bibliografia:

Otyłość u dzieci i młodzierzy. Poradnik dla rodziców dzieci w wieku od 4 do 18 lat. Dr n. med. Alicja Karney, Dr hab. n. med. Anna Oblacińska, Dr n. reh. Lesław Kluba, Mgr Dorota Świątkowska

Dzieci – profilaktyka i terapia nadwagi i otyłości dziecięcej. Poradnik dla mądrych rodziców. Mgr Aneta Stanek-Gonera

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz