Kolka niemowlęca

KOLKA NIEMOWLĘCA

Kolka czyli epizody nieukojonego płaczu występujące w pierwszych tygodniach życia dziecka  to prawdziwe wyzwanie dla rodziców. Rozwiązania problemu opiekunowie szukają gdzie tylko mogą. Rozpoczynając od starych babcinych metod, kończąc na najnowszych lekach sprowadzanych z zagranicy.  Epizody kolki to problem dość powszechny (szacuje się, że  może dotyczyć nawet do 30% niemowląt), ale jak dotąd nierozwiązany. Jak sobie z nim radzić?

Czy moje dziecko ma kolkę?

Kolka jest  łagodnym, samoograniczającym się zaburzeniem, rozpoczynającym się zwykle ok. 6 tygodnia życia, ustępującym ok. 3-6 mc.ż.                           

                                                                                  

Kolkę niemowlęcą definiuje się jako epizody nieukojonego płaczu, trwające  przez ponad 3 godziny na dobę, przez ponad 3 dni w tygodniu i dłużej niż 3 tygodnie, występujące u zdrowego dziecka -rozwój dziecka i wzrastanie są prawidłowe. Napady rozdrażnienia, grymaszenia i płaczu rozpoczynają się i kończą bez wyraźnej przyczyny.

Jeśli  napadom niepokoju i płaczu  towarzyszy wzdęcie brzucha, wymioty, nasilone ulewanie pokarmu, biegunka, widoczna krew w stolcu, zmniejszenie przyrostu masy ciała, gorączka, drgawki, nadmierna senność, nagła zmiana zachowania dziecka to należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdyż objawy te mogą wskazywać na  potencjalnie niebezpieczne przyczyny dolegliwości, wymagające szczególnego postępowania i leczenia!

Napady kolki charakteryzują się:

- nagłym początkiem i końcem

- typową pora występowania: zwykle w godzinach 17.00–24.00

- dosyć często napadom towarzyszy:  zaczerwienienie twarzy, wzmożone napięcie mięśni brzucha, przykurczanie kończyn dolnych, zaciskanie dłoni

- dużą trudnością w uspokojeniu dziecka, pomimo noszenia, kołysania itp.

Dlaczego??

Choć kolka niemowlęca jest dość powszechnym problemem w praktyce pediatrycznej, przyczyny jej powstania nie są dobrze poznane. Podejrzewa się, że za objawy mogą być odpowiedzialne czynniki takie jak:

- niedojrzałość przewodu pokarmowego

- przejściowa nietolerancja laktozy

- nieprawidłowa technika karmienia (nadmierne połykanie gazów – zbyt duży otwór w smoczku, smoczek niewypełniony całkowicie mlekiem, niepełne obejmowanie brodawki przez dziecko)

– alergia na białka mleka krowiego

– wzmożona perystaltyka

– narażenie na dym tytoniowy (dwukrotny wzrost ryzyka kolki u matek palących)!

– temperament dziecka

– nadmierna stymulacja bodźcami ze środowiska zewnętrznego (światło, hałas, goście)

– stres rodziców, zwłaszcza matki, której wewnętrzne napięcie przenosi się na dziecko

Jak uspokoić dziecko w trakcie napadu kolki?

Niestety nie ma jednej, cudownej metody uspokojenia rozpłakanego dziecka. Istnieje wiele sposobów, by przerwać płaczu dziecka, jednak żaden z nich nie ma jednoznacznie udowodnionej skuteczności. Nie pozostaje więc nic innego, jak metodą prób i błędów strać się dobrać skuteczny sposób na zmniejszenie niepokoju naszego dziecka.

ü  używanie smoczka

ü  przejażdżka samochodem lub spacer w wózku

ü  zmniejszenie liczby i natężenia docierających do dziecka bodźców zewnętrznych

ü  ciepła kąpiel 

ü  masowanie brzuszka

ü  kołysanie, śpiewanie

ü  odtwarzanie nagrania bicia serca

ü  odtwarzanie tzw. białego szumu

Biały szum jest jednostajnym  dźwiękiem, przypominającym dziecku odgłosy znane jeszcze z życia prenatalnego, takie jak oddech czy bicie serca mamy. Zaobserwowano, że może działać na dziecko uspokajająco i usypiająco, co niektórzy wykorzystują  podczas napadów kolki.

Na rynku dostępne są specjalne zabawki imitujące biały szum (tzw. misie szumisie), można też korzystać z aplikacji odtwarzających biały szum na telefonie komórkowym. Najprościej jednak posłużyć się jednym z wielu urządzeń domowych wytwarzających podobne dźwięki: włączyć odkurzacz, zmywarkę do naczyń, suszarkę czy oczyszczacz powietrza.

Należy wiedzieć, że stosowanie wymienionych powyżej urządzeń w niewłaściwy sposób może doprowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu u dziecka! Dlatego jeśli zdecydujesz się na odtwarzanie dziecku  białego szum, pamiętaj, że:

• Urządzenie generujące dźwięk powinno znajdować się w pewnej odległości, najlepiej jak najdalej od dziecka, nigdy bezpośrednio przy nim!
• Bezpieczny dla niemowlaka limit wytwarzanego dźwięku wynosi 50 dB, dlatego wybierz możliwie najmniejszy poziom głośności.
• Wytwarzany dźwięk powinien przypominać odgłos deszczu.
• Ogranicz czas działania szumu do minimum.

Postępowanie w kolce niemowlęcej

Znanych jest wiele metod postępowania w kolce niemowlęcej. Nie ma jednak jednej uniwersalnej, skutecznej metody, dlatego sposoby radzenia sobie z kolką należy dobierać indywidualnie. To co pomaga jednemu dziecku, niekoniecznie musi się sprawdzić u drugiego.

Co może pomóc?

Psychiczne wsparcie dla rodziców

Należy uświadomić rodzicom, że kolka jest zjawiskiem powszechnie występującym i ustępuje zwykle samoistnie po kilku tygodniach, nie jest objawem choroby oraz nie ma związku pomiędzy potencjalnymi zaniedbaniami w opiece nad dzieckiem a występowaniem kolki. Dobrze jest, gdy opiekunowie mogą naprzemiennie opiekować się dzieckiem w okresie kolki, a także w miarę możliwości, gdy mogą liczyć na pomoc i wsparcia od członków rodziny. Wykazano, że u dzieci rodziców, którzy skorzystali z poradnictwa, nastąpiło skrócenie epizodów płaczu.

Modyfikacja sposobu karmienia

U dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym zmiana mieszanki na hydrolizat białek mleka krowiego może przynieść poprawę w zakresie objawów kolki.

Eliminacja alergenów np. mleka krowiego, jaj kurzych, ryb, orzeszków ziemnych, soi, orzechów, pszenicy z diety karmiących piersią matek może złagodzić objawy kolki.

Stosowanie probiotyków

Probiotyk Lactobacillus reuteri ( szczep DSM 17938) może skracać czas płaczu u karmionych piersią niemowląt z kolką. Nie powinno się go zaś podawać niemowlętom z kolką karmionym mlekiem modyfikowanym.

Leczenie farmakologiczne

Symetikon - często stosowany w leczeniu kolki niemowlęcej, nie ma jednak udowodnionej skuteczności.

Trymebutyna-  cechuje się dobrą tolerancją i bezpieczeństwem stosowania, lecz w analizie wyników badań klinicznych nie wykazano jednoznacznie istotnej skuteczności.

Dicykloweryna (niedostępna w  Polsce)-  wykazuje skuteczność kliniczną w leczeniu kolki, jednak lek ten jest przeciwwskazany u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia z uwagi na działania niepożądane takie jak senność, drgawki, zaparcie, biegunka i bezdech.  

Preparaty ziołowe

W niektórych badaniach stwierdzono, że podawanie preparatów ziołowych, w tym mięty pieprzowej oraz różnych herbatek ziołowych (m.in. kopru włoskiego, rumianku, werbeny, melisy oraz lukrecji) skracało czas płaczu dziecka.

Kolka niemowlęca jest  częsta przyczyną wizyty u pediatry. Uczucie niepokoju i frustracji związane z powtarzającymi się epizodami płaczu u dziecka jest normalną reakcją u rodziców dzieci z objawami kolki. Na szczęście kolka ustępuje samoistnie zazwyczaj ok. 4 mc.ż. dziecka.  Dolegliwości mijają niezależne od podejmowanych działań, a wsparcie rodziny i okazanie dużej dozy cierpliwości pomagają przetrwać ten trudny czas.

Bibliografia:

1.       dr hab. n. med. Piotr Albrecht  Praktyczny przewodnik po kolce niemowlęcej, Forum Pediatrii Praktycznej.

2.       http://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/141714,kolka-niemowleca-rozpoznanie-i-leczenie

3.       Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Julia Gawryjołek Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, Forum Medycyny Rodzinnej